РЕДАКТОРЫ НЫХАС

НОГ ФÆНДТÆ, НОГ КЪАХДЗÆФТÆ

Зæгъгæ мæ исчи бафарста, царды æппæты сæйрагдæр цы у, уæд æнæ уæлдай рахъуыды-бахъуыдыйæ зæгъин: сабырдзинад! Уый ивгъуыд æнусы æгæр стыр аргъæй æлхæд æрцыд. Нæ хуыздæр хъæбулты туг ныккалд, знаг аскъуыдта мингай адæймæгты хъысмæттæ, бындурхæлд фæкодта фылдæрты бинонты. Йæ тæккæ цæхæры бахаудысты ирон фысджытæ дæр. 75 азы размæ, немыцаг фашисттæн ныхкъуырд ратгæйæ, æрхастой сæрибар цард сæ фæстагæттæн – махæн. Уæрæсейы Федерацийы Президент Владимир Путины уынаффæмæ гæсгæ ацы аз нымад у Фыдыбæстæйы хæсты Стыр Уæлахиз зæрдыл дарын æмæ йын кад кæныны азыл. 9-æм Маймæ та мыхуыры рацæудзæн «Мах дуг»-ы бæрæгбоны номыр.

Алы адæмы удхъомысы хæрзтæ дæр айдæнау зынынц мадæлон æвзаджы ахадгæ бынтыл. Ацы аз нæ журналы бæрæг бынат бацахсдзысты Нафи æмæ Шамилы сфæлдыстад, сæ номыл фыст уацтæ. Сæ дыууæйæн дæр февралы уыдзысты сæ мысæн бонтæ. Нафийыл æххæст кæны 95 азы, Шамилыл та – 80 азы. Уый фæдыл нæ редакцийы уæнгтæ ацы аз журналы расидтысты Нафи æмæ Шамилы азæй. Уæвгæ та диссаг куыд нæ у, Ирæн йæ уарзон хъæбултæ, ирон литературæйы дыууæ цæджындзы, иу мæй кæй ракодтой æмæ хæлар, кæрæдзи æмбаргæйæ кæй фæцардысты, уый.

Зæрдæ фыды мур йеддæмæ ницы у, фæлæ лæгау лæджы æнкъараг зæрдæйы цы стыр уарзондзинад æрцæры, ууыл дунейы хæрам тыхтæ дæр нæ фæуæлахиз уыдзысты, уымæн æмæ йын нæй нæдæр мæлæт, нæдæр ихсигæ кæны, нæдæр судзгæ, нæдæр æй дон ласы. Уымæн ис æрмæст цæрæнбон – кæй риуы райгуырд, уый уæлæуыл куы нал уа, уæддæр цæрдзæн йæ номыл, йæ кадыл, лæг фæстагæттæн цы хæрзты бацыд, уый æвдисгæйæ. Ахæм æгæрон уарзтæй уарзтой сæ дыууæ дæр ирон дзырд, фыдыуæзæг, дзырд «ирон»-имæ цыдæриддæр баст у, уыдон æмæ сын лæггад кæнынæй дæр нæ бафсæстысты.

Ирон поэзийы Есенин – Хаджеты Таймураз. Куыд бирæ зæгъинæгтæ баззадысты æнæ загъдæй поэты удыхъæд æмæ йæ курдиаты тыххæй. Йæ мысæн бон – мартъийы.

Кæддæр, дам, бирæгъы бафарстой, зæххыл æппæтæй тыхджындæр чи у, зæгъгæ. «Адæймаг. Фæлæ йæм иу аипп ис – фæстæмæ кæсын нæ зоны», – загъта сырд.

Уый æцæг у, æндæр нæ рох кæниккам нæ хуыздæрты, не ‘взаг, нæ культурæ, нæ истори, ивгъуыд заманты фарн, æнусмæ зæрдылдаринаг æмæ бæрзонд хæссинаг фыдæлты кад, «нæ ивгъуыд бонтæм уаиккам зынггур». «Мæ чысыл Ир! «Æз дæр дæ фырт дæн»

–// Æдæрсгæ сдзурын мæ фæнды: // Мæ рухс бæллицтимæ фæзындтæн//Ирон куыстдзагъд лæджы кæрты». Раст нæм цыма азым хæссы… Бæгуыдæр…

Царды ‘гъдау афтæ арæзт у, æмæ алы адæмыхæттыты хæзнатæ дæр хъахъхъæд цæуынц, æрмæстдæр хистæрæй кæстæрмæ æнæ къахырæй куы хæццæ кæной, уæд. Уыцы адæм вæййынц Хуыцауы фарнæй хайджын. Куыд ахсджиаг у, сывæллоны дадзинты хистæртæ ирон æфсарм æмæ сæ мадæлон æвзагмæ уарзон ахаст, ирон фольклор æмæ аив ирон литературон уацмысты фæрцы куы æрцæрын кæнынц, уæд. Сæ цæрæнбон бирæ, редакцимæ арæх чи æрбадзуры, нæ кæстæртæн, нæ хурты хуртæн ирон фысджытæ цы уацмыстæ ныффыстой, уыдон агурджытæн. Уымæ гæсгæ нæ бафæндыд сæ фарсмæ балæууын. Ныр журналы уыдзæн сæрмагонд рубрикæ «Бакæсæм нæ хурты хуртæн».

Ацы аз журнал райсдзысты, дард фæсарæнты чи цæры, уыцы ирæттæ дæр. «Мах дуг» у ирон адæмы иугæнæг, мадæлон ирон æвзагæй мондæгтæ цæй руаджы суадзæн ис, ахæм ахадгæ фæрæз. Æрбарвитут нæм уæ курдиæттæ, уæ фæндиæгтæ, æмæ сыл иумæ бакусæм.

Дæ райсом, дам, куыд райдайай, дæ бон афтæ арвитдзынæ, фæзæгъынц. Уæ алкæй райсом дæр афæдзы райдианы зæрдæйы фæндиаг уæд!

Зæгъгæ мæ исчи бафарста, царды æппæты сæйрагдæр цы у, уæд æнæ уæлдай рахъуыды-бахъуыдыйæ зæгъин: сабырдзинад! Уый ивгъуыд æнусы æгæр стыр аргъæй æлхæд æрцыд. Нæ хуыздæр хъæбулты туг ныккалд, знаг аскъуыдта мингай адæймæгты хъысмæттæ, бындурхæлд фæкодта фылдæрты бинонты. Йæ тæккæ цæхæры бахаудысты ирон фысджытæ дæр. 75 азы размæ, немыцаг фашисттæн  ныхкъуырд ратгæйæ, æрхастой сæрибар цард сæ фæстагæттæн – махæн. Уæрæсейы Федерацийы Президент Владимир Путины уынаффæмæ гæсгæ ацы аз нымад у Фыдыбæстæйы хæсты Стыр Уæлахиз зæрдыл дарын æмæ йын кад кæныны азыл. 9-æм Маймæ та мыхуыры рацæудзæн «Мах дуг»-ы бæрæгбоны номыр.

Алы адæмы удхъомысы хæрзтæ дæр айдæнау зынынц мадæлон æвзаджы ахадгæ бынтыл. Ацы аз нæ журналы бæрæг бынат бацахсдзысты Нафи æмæ Шамилы сфæлдыстад, сæ номыл фыст уацтæ. Сæ дыууæйæн дæр февралы уыдзысты сæ мысæн бонтæ. Нафийыл æххæст кæны 95 азы, Шамилыл та – 80 азы. Уый фæдыл нæ редакцийы уæнгтæ ацы аз журналы расидтысты Нафи æмæ Шамилы азæй. Уæвгæ та диссаг куыд нæ у, Ирæн йæ уарзон  хъæбултæ, ирон литературæйы дыууæ цæджындзы, иу мæй кæй ракодтой æмæ хæлар, кæрæдзи æмбаргæйæ  кæй фæцардысты, уый.

Зæрдæ фыды мур йеддæмæ ницы у, фæлæ лæгау лæджы æнкъараг зæрдæйы цы стыр уарзондзинад æрцæры, ууыл дунейы хæрам тыхтæ дæр нæ фæуæлахиз уыдзысты, уымæн  æмæ йын нæй нæдæр  мæлæт, нæдæр ихсигæ кæны, нæдæр судзгæ, нæдæр æй дон ласы. Уымæн ис æрмæст цæрæнбон – кæй риуы райгуырд, уый уæлæуыл куы нал уа, уæддæр цæрдзæн йæ номыл, йæ кадыл, лæг фæстагæттæн цы хæрзты бацыд, уый æвдисгæйæ. Ахæм æгæрон уарзтæй уарзтой сæ дыууæ дæр ирон дзырд, фыдыуæзæг, дзырд «ирон»-имæ цыдæриддæр баст у, уыдон æмæ сын лæггад кæнынæй  дæр нæ бафсæстысты.

Ирон поэзийы Есенин – Хаджеты Таймураз. Куыд бирæ зæгъинæгтæ баззадысты æнæ загъдæй поэты удыхъæд æмæ йæ курдиаты тыххæй. Йæ мысæн бон – мартъийы.

Кæддæр, дам, бирæгъы бафарстой, зæххыл æппæтæй тыхджындæр чи у, зæгъгæ. «Адæймаг. Фæлæ йæм иу аипп  ис – фæстæмæ кæсын нæ зоны», – загъта сырд.

Уый æцæг у, æндæр нæ рох кæниккам нæ хуыздæрты, не ‘взаг, нæ культурæ, нæ истори, ивгъуыд заманты фарн, æнусмæ зæрдылдаринаг æмæ бæрзонд хæссинаг фыдæлты кад, «нæ ивгъуыд бонтæм уаиккам зынггур». «Мæ чысыл Ир! «Æз дæр дæ фырт дæн»

–// Æдæрсгæ сдзурын мæ фæнды: // Мæ рухс бæллицтимæ фæзындтæн//Ирон куыстдзагъд лæджы кæрты». Раст  нæм цыма азым хæссы… Бæгуыдæр…

Царды ‘гъдау афтæ арæзт у, æмæ алы адæмыхæттыты хæзнатæ дæр хъахъхъæд цæуынц, æрмæстдæр хистæрæй кæстæрмæ æнæ къахырæй куы хæццæ кæной, уæд. Уыцы адæм вæййынц Хуыцауы фарнæй хайджын. Куыд ахсджиаг у, сывæллоны дадзинты

хистæртæ ирон æфсарм æмæ сæ мадæлон  æвзагмæ уарзон ахаст, ирон фольклор æмæ аив  ирон  литературон уацмысты фæрцы куы æрцæрын кæнынц, уæд. Сæ цæрæнбон бирæ, редакцимæ арæх чи æрбадзуры, нæ кæстæртæн, нæ хурты хуртæн ирон фысджытæ цы уацмыстæ ныффыстой, уыдон агурджытæн. Уымæ гæсгæ нæ бафæндыд сæ фарсмæ балæууын. Ныр журналы уыдзæн сæрмагонд рубрикæ «Бакæсæм нæ хурты хуртæн».

Ацы аз журнал райсдзысты, дард фæсарæнты чи цæры, уыцы ирæттæ дæр. «Мах дуг» у ирон адæмы иугæнæг, мадæлон ирон æвзагæй мондæгтæ цæй руаджы суадзæн ис, ахæм ахадгæ фæрæз. Æрбарвитут нæм уæ курдиæттæ, уæ фæндиæгтæ, æмæ сыл иумæ бакусæм.

Дæ райсом, дам, куыд райдайай, дæ бон афтæ арвитдзынæ, фæзæгъынц. Уæ алкæй райсом дæр афæдзы райдианы зæрдæйы фæндиаг уæд!