ЦÆУН И ДУЙНЕЙЙИ,  ИСДÆН Æ ЕУ ХАЙ…

 * * *

Мæ бæх æ къæдзели цъæпойæй
Хуайуй æ биндзæйдзаг сунтæ цъинггитæй.
Сах хор и дуйней ауиндзуй хæкъолæй,
Цъæх хед мæ цæстити содзуй тъинггитæй.

Исуст донадаги кæсалгæ, дорæй
Хæрдмæ сæ губунтæ схаттонцæ сорæй.
Лæсунцæ бургутæ хуртæбæл туххæй,
Бæстæ хори тъангмæ бунтон ниссухæ ‘й.
Финкæ и æстортæн кæлуй сæ цъухæй,
Гъонгæс толдзи буни ковуй æдухæй.

Хонсар ку ниссурх æй и къолæ зингау,
Цалхнад нард гъонцъиртæй бацæй сафæ сау,
Цæфхад игъæндæн сæ кæнуй æнæвгъау,
Цæргæстæ зелунцæ хуали æнгъæлдзау.

Зæнхæн йæ æскъудтæйкæлуй тулфæгонд,
Цума содзгæ арвмæ цæуй йæ амонд.
Уæлдæф хумти сæрмæ пæр-пæр рæдзæхсуй,
Мулдзуг æ листæг уод æргъи римæхсуй.

…Зумæг ехæн фæууй, сæрдæ фур тæвдæ ‘й,
Хорæн нæ фæббухсæн, уазал исæвд æй…
Нæ уаг нæ фæндонæн нæ уй йæ аггаг, –
Уотæ ‘й, уотæ адтæй, уодзæй адæймаг…

Мæ бæх æ къæдзели гъесин цъæпойæй
Хуайуй æ биндзæйдзаг фæрстæ усмæгай.
Сах хор арауй, ауиндзуй хæкъолæй,
Цæун и дуйнеййи, исдæн æ еу хай…

Цæун, зæрдæрохс дæн, дессаг, и зинтæй,
Хуцау, дæуæй боз дæн, Сах Хор – дæ тунтæй…
Сæйраг – мæ цæун æй, мæ цуд, итингæй,
Бæлццон некæд тæрсуй дон æма зингæй…

 

 БОНИВАЙÆНТИ

Æмбæрзæн кæнун игон
Мæ уарзтæй дæмæ.
Рæсугъд мæйæ сæумигон
Разиндтæй мæмæ.

Арв цъæх мегътæй фæццох æй, –
Стъалути зæйæ!
Уарзти алцигъон къохæй
Æристон мæйæ.

Æ уиндæ мæ рæвдауй, –
Ци дæгæ-дæгæ ‘й!
Мæхе уодæн æвгъау æй, –
Дæуæн дæтгæ йæй.

Искувтай ин æ рохсæй,
Иссиахустай.
Уæрзти алцигъон къохæй
Хор ду ‘сасугътай…

 

 * * *

Уодти хуасæ æма уодти лазæ,
Зæрдити рохс æма сæ мæйдар!
Берети кæнуй Уарзт фадзæласæ,
Берети тæхун кæнуй æ зар!

Царди бундор æма цардихалæг!
Неке æй йæ азарæй æдас:
Уарзт ласуй мæкъурæй уодихалæ,
Уарзт кæнуй марди дæр ма æгас.

Ирд æртæхæй сæрттевуй къæразæ,
Нæ рæзбунмæ мæйрохс ку кæла…
Æгас дуйней фагæ зад бæласæ –
Уарзт, фæууæд нин дæ фæткъу хæлар…

 

 * * *

Уинуй ирæзæг уод
Дуйне нивгунæй.
Зæронд, æнæдзигго,
Стухсуй æ унæй.

Зæронд нæма комуй, –
Тæрсуй мæлунæй.
Æвзонг нæма зонуй, –
А-цард ци-гун æй…

 

 ЦАРДИ БУНДОР

Фæлварæ нæ фæткъу куддæр ниббаст æй,
Фарæ ба, æррæстæ, дæлæмæ састæй.
Нур бабæй аци анз уадзуй æ фæллад,
Æнгъæлдæн, иннæ анз уодзæй хъæбæр зад.

Еубонæ рарвистон мæ усмæ æнкъард,
Уой фæрци æзинæ феррæстæ ‘й мæ цард, –
Уой фудæй абони уодзæн иуæнгмард,
Цæмæй уа исонмæ мæ нивæ æвард…

 

 * * *

Куд дессаги бон искодта
Тæходуйтæ, – фун!
Фал фур цийнæ лæги уод ба
Нæ комуй кæнун.

Цал хатти мæ барæ уидæ
Ракæсунмæ, цал!
А-дуйнебæл мадæ-фидæй
Ку ма адтæн хъал!..

Нур фиццаг хатт æрæстæфтæн,
Куд рæсугъд æй бон!
Цæугæ ке кæнуй, æррæстæ,
Кумæдæр и дон.

Ходгæ ке кæнуй уæларви
Нæ нивæн и хор.
Уодгæ-додгæ – коми арфи
Æмирæй дæр дор.

Ке ирæзунцæ сифтæртæ
Мах мæтæн се ‘ной.
Косгæ ке кæнуй æ зæрдæ
Нæ Зæнхæн дæр, уой.

Уарзун ке зонуй бæласæ,
Æрхунæй – сæргой!
А-дуйне дæр – æнæасæ, –
Цæрæг уод ке ‘й, уой.

Ци дессаги бонтæ кодта, –
Нæ адтæнцæ фун! –
Фагæ цийнæ лæги уод ба
Нæ зудта кæнун…

 

 МЕДЕС

Райдæдта арви ханс æ еу гур-гурæй,
Нивзедуй ахæри æнзау.
Гъеуæдта зæнхæбæл æ еугур гурæй
Райдзæгъдуй æхе гъæуанзау.

– Халсар, цæбæл ходис, – дæ сор хуаст уодзæй, –
Ехуарди ердзæнæ мæлæт!
Адзали размæ, дан, бафсæддзæн донæй,
Уæдта куддæриддæр дæр уæд.

– Зæнхæ, цæбæл тухсис, – дон дин хуарз уодзæй, –
Де скъудтæ бампъоззæй еумæ.
– Мæ хъанзæй ке схастон ирæзæг уодæй, –
Сæйдзæнцæ, тæрсун, мæ реубæл…

Тохуй Фидæ-арв ба Мадæ-зæнхæбæл, –
Се ‘змæлди ‘й Цардæн æ Медес.
Кафуй фæлмæнуарæ дæргъæ-уæрхæбæл,
Кæнгæй нæ дуйней донæфсес…

 

 РОХС УАРЗТ

– Рохс Уарзт цæмæн исуй лæгæн куд ихæс?
– Уарзун уарзон унæй зиндæр фæххонунцæ.
– Лæгæн уотæ хъазæр цæмæ ‘й Фидикъæс?
– Уордигæй имæ сабийбонтæ ходунцæ…

– Цæй фæрци нивгун æй сабийон дуйне,
Каргунæн æ ростæ ци ‘рхунæй тайунцæ?
– Минкъиййæн еугур дæр уарзунцæ æхе
Стурæн ба иннетæ уарзгæ рауайунцæ…

 

 ЗУЙМОН ИЗÆР

Мæйи тунтæ – ирд будурти,
Къæхти буни – «хъæс-хъæс» мет.
Кæдзос уæлдæф – лæги хъурти,
Лæги зæрди – рохс ниннет.

Цалхи къес-къос – идард таги,
Гъæдæрдæмæ – уæрдунвæд.
Зуймон æстуф игъусагæ ‘й:
Карки хъудат, куйти рæйд.

Гъæуи сæрæй – хæлхъойзарæ.
Гъæуи бунæй – силти гъæр.
Æнæцирагъ – нæ хæдзарæ,
Æнæсогтæ – нæ къæсæр.

Дæ реуи гъар – пеци арт æй,
Коми тулфæ – тохона.
Ниммин кæнæ фæлмæн батæ,
‘Ма мæ зæрдæ «ратона».

Мæйи тунтæ – ирд будурти,
Къæхти буни – «хъæс-хъæс» мет.
Кæдзос дунгæ – лæги хъурти,
Лæги зæрди – рохс ниннет.

 

 * * *

Берæ мин уæд дæ цæрæнбон,
Мæ уарзон кизгай!
Кæд уодзæнæй мæ мæлæн бон,
Уой-ма мин зæгъай!

Цал æноси мин базагъта
Хæларæй дæ зæрдæ?
Кенæ ба мин куд искарста
Мæ нивæн е ‘гуæрдæн?
Дзæбæх мин уо дæ дуйнеймæ,
Мæ хъазар кизгай!
Мæн гъуддаг ба æй дæхемæ, –
Куд уодзæн, зæгъай.

Цал гъар касти мин бауарззæй
Изолдæр дæ цæстæ?
Кенæ ба мин кæдмæ лассæй
Мæ уодæй бæлæстæ?

Уæлæбæл мард кæдмæ уодзæн,
Цал итинг мин анзи?
Циртдзæвæни гъæди хузæн
Æрлæуун дæ рази.

Финст ибæл фæууй мæ ном ‘ма
Æрмæстдæр ме ‘гурæн.
Нæбал фæккæсуй мæ коммæ
Æндзугæй мæ гурæ.

Дæу идзулдæй ба райгас ун,
Мæ дзæбæх кизгай.
Нивгун лæгæй рагæплассæн, –
Ку мæ æрцарай…

Берæ мин уæд дæ цæрæнбон,
Мæ уарзон кизгай,
Кæд зонис ду мæ мæлæн бон, –
Ма мин æй зæгъай…