Уæззау æмæ вазыгджын уыди стыр уырыссаг фыссæг Варлам Шаламовы (1907–1982) цардвæндаг. Ивгъуыд æнусы 20-æм, стæй 30-æм – 40-æм азты баййæфта æфхæрд советон системæйæ, 17 азы фæци сталинон ахæстæтты æмæ лагерьты, уыдонæй 5 азы – Колымайы. Уым адæм цы æвирхъау хъизæмæрттæ æвзæрстой, уыдæттæ равдыста йе ‘мдзæвгæты æмæ документалон-философон прозæйы. Йæ уацмыстæй йын джиппы уадзæм цалдæр. Ирон […]

Номдзыд америкаг философ, ахуыргонд, фыссæг, политик æмæ æрхъуыдыгæнæг Франклин Бенджамины райгуырдыл сæххæст дыууæ æнусæй фылдæр . Франклин ницавæр скъолайы бакаст, уыди хæдахуыр. Йæ бирæ бинонтæ (17 сывæллоны) хæст уыдысты æрмгуыстыл. Уымæ гæсгæ Бенджамин хæрз æрыгонæй æрлæууыди фæллойы фæндагыл. Фæстагмæ сси дæсны дипломат æмæ политик, уыд америкаг Конституцийы автортæй иу, дунейы бирæ бæстæты академиты (уыдонимæ Уæрæсейы […]

Ирыстоны адæмон фыссæг Агънаты Гæстæн литературæмæ бацыд йæхи æрмдзæфимæ, хи хæдбындур хъуыдытæ æмæ идейæтимæ. Уый ноджы ирддæрæй æмæ бæлвырддæрæй разынд, йæ ног роман «Темыры кæстæр чызг», зæгъгæ, уым. Роман мыхуыры рацыд æрæджы. Йæ ног уацмысы фæдыл Агънаты Гæстæнимæ дæлдæр ныхас кæны «Рæстдзинад»-ы сæрмагонд уацхæссæг, фыссæг Черчесты  Хъасболат:   – Куыд зонæм, афтæмæй, иугæр фыссæг йæ […]

«Мах дуг» на протяжении 90 лет хранит и расширяет традиции осетинской литературы, обогащает и просвещает братские народы, повествуя о новых веяниях и напоминая о «жемчужинах» классики, которая по-прежнему играет важную роль в укреплении и развитии национального самосознания. На страницах журнала публикуются труды известных представителей научной, творческой интеллигенции. Благодаря традициям, которые были заложены в разные годы […]

Уважаемая Оксана Нодаровна! Поздравляю Вас, сотрудников и ветеранов редакции, авторов, читателей журнала «Мах дуг» с юбилеем! Журнал стал стартовой площадкой для будущих классиков советской и современной литературы, твердо стоит на позициях  патриотизма, сохранения продолжения национальных традиций в культуре, литературе и политике. Во все времена журнал открыт для молодых талантов, для каждого из нас и эта […]

Уæрæсейы боны бæрæгбонмæ Сергей Меняйло паддзахадон хæрзиуддытæй схорзæхджын кодта алы къабазты минæвæртты. УФ-йы Президенты уынаффæйæ орден «За заслуги перед Отечеством»-ы || къæпхæны майданæй хорзæхджынгонд æрцыд  ЦИПУ-йы историон факультеты кафедрæйы сæргълæууæг, журнал «Мах дуг»-ы редакцион советы уæнг Бзарты Руслан! Редакцийы кусджытæ йын кæнынц зæрдиаг арфæтæ!

* * * Мӕ зӕрдыл диссаджы уысм дарын: Ды февзӕрдтӕ мӕ цуры уӕд, Цыма сыгъдӕгдзинады зарӕг, Цыма рӕсугъддзинады зӕд. Мӕ цард ӕрвыстон ӕз ӕнкъардӕй, Фӕлӕ мӕм дзолгъойы дӕр хъуыст Дӕ фӕлмӕн, уарзон хъӕлӕс дардӕй, Мӕ цӕстыл уад фынты дӕ хуыз. Цыдысты афӕдзтӕ, ӕвзонджы Бӕллицтӕ нал ысхастой рӕз. Дӕ хъӕлӕс ферох кодтон, ноджы Дӕуӕн дӕ зӕдон […]

     Ирон адæмы культурæйы ахсджиагдæр цаутæй иу уыд, 90 азы размæ нæ мадæлон æвзагыл журнал «Мах дуг» цæуын кæй райдыдта, уыцы цины хабар. Уæдмæ Ирыстоны бирæ журналтæ фæзынд: «Зонд», «Æфсир», «Хуры тын», «Чырыстон цард», «Малусæг», «Зиу», фæлæ дзы иу дæр цæрæццаг нæ разынд. Фæлæ, 1934 азы, майы чи райгуырд, уыцы журнал «Мах дуг», дуджы […]

ПРОЗÆ 1-аг кары къорд – хистæртæ:   1-аг бынат – ГУСАЛТЫ Барис, Уæрæсейаг фысджыты цæдисы уæнг, зындгонд прозаик, тæлмацгæнæг. Уацмыс «Гренадæ»-йы тæххæй. 2-аг бынат – ДЖУССОЙТЫ Нинæ, журналсит, прозаик, тæлмацгæнæг, Хуссар Ирыстоны республикон газет «Хурзæрин»-ы уацхæссæг.  Уацмыс «Æрæджиауы фæсмон»-ы тыххæй 3-аг бынат – БИТАРТЫ Маринæ, республикон газет «Северная Осетия»-йы газеты сæйраг редактор. Йæ уацмыс «Фæлдурæджджын хъысмæт»-ы […]

Иу райдзаст бон дын лæмбынæг кæсын, мæ мадыфыд йæ хæдтулгæимæ куыд арæхст- джынæй архайы, уымæ. Уалынмæ уынгæй райхъуыст нæ постхæссæджы ныхас: «Уырысхан, рафыстон дын журналтæ «Мах дуг», «Дарьял», дæ хæрæфырттæн – «Ногдзау», газеттæй – «Рæстдзинад» æмæ «Социалисти- ческая Осетия». Исты ма сæм бафтауын хъæуы, мыййаг?» Гъе афтæ фыццаг хатт фехъуыстон нæ абоны юбиляр – литературон […]

«Мах дуг» у ирон дзырдаивадмæ дуар, ирон- дзинад бауарзыны сæйраг фæрæзтæй иу. Литературæ чи уарзы æмæ йын аккаг аргъ чи кæны, уый дзы кæддæриддæр ссардзæн цымыдисаг æрмæджытæ. Кæддæр, æмдзæвгæтæ фыссын куы райдыдтон, уæд мæ хъуыдыйы кæрон дæр нæ уыд, искуы сæ нæ уарзон журналы фæрстыл фендзынæн, уый. Хъысмæт мын ахæм фадат кæй балæвар кодта, уый […]

«Мах дуг» йæ фыццаг бонæй абоны онг лæггад кæны ирон поэзи, ирон литературæйæн, иу ныхасæй та – ирон адæмæн. Абоны бон æй абарæн ис газет «Рæстдзинад», Ирон театр æмæ ансамбль «Алан»-имæ, уымæн æмæ уыдонау хæссы ирон адæмæн культурæйы рухс. «Мах дуг»-ы руаджы бирæ зындгонд фысджытæ «райгуырдысты», уымæн æмæ, сæ уацмыстæ журналы мыхуыргод кæй цыдысты, уый […]

«Мах дуг» у ирон адæмæн сæ литературон ахсджиаг хæзна. Уый парахат кæны куыд классикты, афтæ, литературæйы гуыргъахъхъ фæндагыл фыццаг къахдзæфтæ чи кæны, уыдоны сфæлдыстад дæр. Мæнæн журналимæ ахастдзинæдтæ фæзынд 1974 азы. Мæ ахуыргæнæг Дзудтæгаты Эльмæ мæ сисфæлварæнты тыххæй базыдта æмæ дын мæ иу уалдзыгон бон арвыста Ходы Камалмæ. Скъоладзау чызг, куыддæртæй ссардтон журналы редакци. Тыргъыл […]

Кæуылты ахадгæ рухстауæн куыст бакодта «Мах дуг» 90 азы дæргъы, цас хæрзты бацыд Ирыстонæн, ирон удæн! Журнал у ирон дзырды ныфс, ирон æфсарм, æгъдау, дзырдаивады арц æмæ уарт, нæ ирондзинады астæумагъз! Йемæ мæ фыццаг фембæлд тынг хорз хъуыды кæнын. Райдайын кълæсты ма ахуыр кодтон, афтæ-иу арæх кастæн мæ ныййарджытæн, нæ сыхы хистæртæн хъæрæй, мыхуыры цы […]

Адæймаджы цардвæндаг диссаг куыд нæу, фæлæ газет кæнæ журналы цард та ноджы цымыдисагдæр рауайы. Скъолайы райдайæн кълæсты райдыдтон «Рæстдзинад» кæсын. «Мах дуг» та мæ къухтæм фыццаг хатт хистæркъласон уæвгæйæ райстон. Уæдмæ мæ сисфæлварæнтæ мыхуыргонд цыдысты къласы æмæ скъолайы къулы газетты. Куыдфæстагмæ сдæн газет «Рæстдзинад»-ы æхсæнадон уацхæссæг, профессионалон фысджыты журналмæ æрмæг дæттынмæ та мæ ныфс нæ […]

РЦИ-Аланийы Национ наукон чиныгдоны милуан æмæ æрдæджы бæрц фондæй 30 мин сты бæстæзонæн æвдисæнтæ. Æмæ уыдоны ‘хсæн сæрмагонд бынат ахсы журнал «Мах дуг». Ацы бæстæзонæн рауагъд адæм иннæтæй арæхдæр агурынц. Кæй Къостайы æмдзæвгæтæ зæрдæскъæфт кæнынц, кæй Брытъиаты Созырыхъойы аргъæуттæ, кæй та – Коцойты Арсены радзырдтæ æмæ Гæдиаты Секъайы таурæгътæ кæнæ Брытъиаты Елбыздыхъойы драмæтæ. Гъемæ сын […]

Мæнæн мæ цард баст у ахуырадимæ, ног фæлтæрты хъомыладимæ. Ахуырад æмæ хъомылад та æнцой кæнынц адæмы зондахастыл, фыдæлты æгъдæуттыл, фыдæлты дзыхæйдзургæ сфæлдыстадыл. «Мах дуг» у ирон аив ныхасы артдзæст, фыдæлты бæркадджын къæбицæй абоны цардмæ хæзнатæ хæссæг. Æнгом бæтты абоны дуг ивгъуыдимæ, у фидæнмæ хид, «Æрфæны фæд», ирон дзырды хъæздыгдзинæдтæ тауы не ‘мдугонтыл. Уыцы хъæздыгдзинæдтæ сты […]

Журнал «Мах дуг»-æн ирон адæмы царды йæхи сæрмагонд бынат ис, зæгъгæ, куы зæгъон, уæд, æвæццæгæн, рæдыд ныхас нæ уыдзæн. «Мах дуг»-æн йæ хистæр æфсымæр «Фидиуæг», Хуссар Ирыстоны журнал, уыд хорз фæндагамонæг æмæ хæлар зондамонæг. Ныр «Мах дуг» йæхæдæг дæр йæ кары бацыд, æмæ «Фиди- уæг»-имæ иумæ хистæрты ном кадимæ хæссынц Ирыстоны æрыгондæр журналты æмæ журналкæсджыты […]

«Мах дуг»-ы историон ахадындзинад искæд æнæмæнг бæстон иртæст æрцæудзæн. Æмæ уæд иртасджытæ зæгъдзысты, йæ бавæрæн æрмæст национ литературæйы рæзтæй кæй нæ ахицæн, – аргъ кæнын ын æмбæлы æмткæй нæ культурæйы фæлгæты. Хатыр курын, журналыл дзургæйæ, мæхи кой кæй кæнын, уый тыххæй, фæлæ национ джиппы рауагъд хуымæтæг ирон адæймаджы цардыл ахадыны дæнцæг у. Фыццагдæр æрымысон, цæрæнбонтæм […]

Дзырд у царды æнусон бындур, йæ аразæг æмæ пырхгæнæг. Дзырды руаджы райгуырынц уарзондзинады æлутон æнкъарæнтæ, сомбоны фæрныг хъуыдытæ, абоны цин æмæ масты уылæнтæ, фыдæхдзинадыл тæрхон. Дзырды æнæ фæцудгæ тыхыл бирæ ныхас ис, суанг ма Библийы дæр: «Фыццаг уыд Дзырд. Дзырд уыд Хуыцаумæ, Дзырд у Хуыцау!» Уæдæ ирон дзырды зæрдæйы рæбын дæр æмбæхст сты æппæт Алантæ-Ирæтты […]

Йæ рæстæджы хæрз æрыгонæй сисфæлварæн кодтон, æмæ ме ‘мдзæвгæтæ æмæ радзырдтæ мыхуыргонд цыдысты Хуссар Ирыстоны литературон журнал «Фидиуæг»-ы. Фидæныл хъуыдытимæ ма мын публицистон уацты æмбырдгонд дæр рацыд, æмæ ууыл мæ «литературон басгæрстытæ» ахицæн сты – уыцы уæззау æмæ бæрнон куыстæн мын рæстæг нал фæцис. Фæлæ «Мах дуг» уарзын, æдзух æй кæсын, æмæ, йæ редколлегийы уæнг […]

Никуы райхъуыст æргомæй йæ ном, журналыл йæ тæккæ ноггуырдæй ацы ном мыггагмæ чи аныхæста, уымæн. Чиныгкæсджыты, чингуытæ фысджыты алы фæлтæр дæр æй цæмæй йæхи дуг-заман хона, йæ уацмыс дзы-иу фыццаг хатт кæмæн федта дунейы рухс, уымæн та-иу куыд басгуыха йе сфæлдыстадæн дзаг риуæй улæфт æмæ йæ зæрдæйы цыренгонд туг. Ахæм амонды хур дзы мæнæ мæхиуыл […]

Йæ бонæй уа, абон зæрдиагæй кæуыл цин кæнæм, бирæ хъарм арфæтæ чи исы! Æмæ уый хуымæтæджы нæу. Журнал кад æмæ радимæ 90 азы дæргъы ирон адæмы культурæйы сæрхъуызойы бынаты хъæддыхæй лæууы. Мингай кæсджытæ йæ нымайынц национ литературæйы фидар цæджындзыл. Кæд йæ кары бацыд, уæддæр æрыгонæй-æрыгондæр кæны. Йæ рухсдæттæг фæрстыл цы рæсугъд хъуыдытæ фыст цæуынц, уыдон […]

Творческие связи между чеченской и осетинской литературами имеют давние традиции. Еще в 1980-е годы на страницах журнала «Орга» были опубликованы произведения писателей Северной Осетии. В начале нулевых благодаря редактору отдела прозы журнала «Мах дуг» Борису Гусалову и главному редактору журнала «Орга» Мусе Ахмадову был налажен культурный мост между редакциями журналов на национальных языках двух республик. […]